Ngày 30/11/2025, Nghị định số 274/2025/NĐ-CP của Chính phủ chính thức có hiệu lực, hướng dẫn chi tiết thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2024. Trong đó, nội dung đáng chú ý là xác định các trường hợp không bị coi là “trốn đóng” bảo hiểm xã hội bắt buộc (BHXH) và bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).
Việc hiểu đúng và áp dụng chính xác quy định này là rất quan trọng để doanh nghiệp tránh bị xử lý vi phạm hành chính hoặc hình sự trong lĩnh vực bảo hiểm.
🔹 I. 04 Trường Hợp Không Bị Coi Là Trốn Đóng BHXH Bắt Buộc, BHTN
Căn cứ Điều 4 Nghị định 274/2025/NĐ-CP, các trường hợp sau không bị coi là trốn đóng BHXH bắt buộc, BHTN nếu có lý do chính đáng được cơ quan có thẩm quyền công bố liên quan đến thiên tai, dịch bệnh, tình trạng khẩn cấp hoặc sự kiện bất khả kháng, cụ thể gồm:
- Thiên tai nghiêm trọng:
Bao gồm bão, lũ, ngập lụt, động đất, hỏa hoạn lớn, hạn hán kéo dài và các loại thiên tai khác ảnh hưởng trực tiếp và nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. - Dịch bệnh nguy hiểm:
Là các dịch bệnh được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công bố, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh và khả năng tài chính của người sử dụng lao động. - Tình trạng khẩn cấp:
Các trường hợp được xác định theo quy định của pháp luật về tình trạng khẩn cấp, gây ảnh hưởng đột xuất, bất ngờ đến hoạt động của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp. - Sự kiện bất khả kháng khác:
Các sự kiện được xem là bất khả kháng theo quy định của pháp luật dân sự, khiến người sử dụng lao động không thể thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH, BHTN đúng hạn.
👉 Như vậy, doanh nghiệp không bị coi là trốn đóng nếu chứng minh được việc chậm đóng phát sinh do nguyên nhân khách quan, bất khả kháng và có căn cứ rõ ràng từ cơ quan nhà nước.
🔹 II. Cách Xác Định Số Tiền và Số Ngày Trốn Đóng BHXH, BHTN (Từ 30/11/2025)
Theo Điều 6 Nghị định 274/2025/NĐ-CP, việc xác định số tiền và số ngày trốn đóng BHXH, BHTN được căn cứ theo quy định tại Điều 41 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, cụ thể:
1️⃣ Xác định số tiền trốn đóng
Tùy hành vi vi phạm của người sử dụng lao động:
- Trốn đăng ký tham gia BHXH, BHTN cho người lao động sau 60 ngày kể từ khi hết hạn phải đăng ký tham gia → tính toàn bộ số tiền thuộc trách nhiệm doanh nghiệp phải đóng.
- Khai báo tiền lương đóng thấp hơn thực tế → phần chênh lệch giữa tiền lương khai báo và tiền lương thực tế là tiền trốn đóng.
- Chậm đóng quá 60 ngày sau khi được cơ quan có thẩm quyền đôn đốc → tính toàn bộ khoản tiền chưa nộp vào quỹ BHXH, BHTN là số tiền trốn đóng.
2️⃣ Xác định số ngày trốn đóng
- Bắt đầu tính từ ngày sau thời hạn đóng chậm nhất được quy định tại Luật BHXH 2024.
- Với doanh nghiệp khai báo tiền lương thấp hơn: tính từ ngày cuối cùng của tháng tiếp theo tháng phát sinh tiền lương làm căn cứ đóng.
- Với doanh nghiệp chậm đóng dù đã bị đôn đốc:
- Nếu cơ quan đôn đốc trong 45 ngày đầu, tính từ sau 60 ngày kể từ thời hạn đóng chậm nhất.
- Nếu cơ quan đôn đốc sau 45 ngày, tính từ ngày thứ 15 kể từ ngày ban hành văn bản đôn đốc.
🔹 III. Quy Định Mới Về Công Khai Quyết Định Giải Quyết Khiếu Nại BHXH (Từ 30/11/2025)
Theo Điều 10 Nghị định 274/2025/NĐ-CP, việc công khai quyết định giải quyết khiếu nại trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội được thực hiện trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày có quyết định, bằng một trong ba hình thức:
- Công bố tại cuộc họp cơ quan nơi người bị khiếu nại công tác (có thông báo trước ít nhất 03 ngày làm việc).
- Niêm yết công khai tại trụ sở làm việc hoặc nơi tiếp công dân trong ít nhất 15 ngày liên tục.
- Công khai trên phương tiện thông tin đại chúng (báo nói, báo hình, báo in, báo điện tử, cổng thông tin của cơ quan) – với tần suất tối thiểu:
- Báo nói, báo hình: ít nhất 02 lần phát sóng;
- Báo in: ít nhất 02 số phát hành liên tiếp;
- Báo điện tử hoặc trang thông tin: đăng liên tục trong ít nhất 15 ngày.