Ngày 17/9/2025, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã ký Quyết định số 2072/QĐ-TTg ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật Đường sắt số 95/2025/QH15 (sau đây gọi là “Kế hoạch”). Đây là văn bản quan trọng nhằm bảo đảm việc thi hành Luật Đường sắt được thống nhất, đồng bộ, hiệu quả trên phạm vi cả nước.
Mục tiêu của Kế hoạch
Kế hoạch được ban hành với các mục tiêu chính:
- Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành và Nhân dân trong quá trình tổ chức thi hành Luật Đường sắt.
- Xác định cụ thể nội dung, tiến độ, thời hạn hoàn thành và trách nhiệm của từng cơ quan, tổ chức liên quan.
- Tăng cường cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương và các tổ chức có liên quan, bảo đảm Luật Đường sắt được thực thi nhất quán và hiệu quả.
Nội dung triển khai
Kế hoạch gồm 05 nhóm nhiệm vụ trọng tâm:
- Tổ chức quán triệt, tuyên truyền, phổ biến Luật
- Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp các bộ, ngành, địa phương biên soạn tài liệu giới thiệu nội dung cơ bản và điểm mới của Luật.
- Phối hợp với Bộ Tư pháp đăng tải thông tin trên Cổng thông tin điện tử Phổ biến, giáo dục pháp luật quốc gia.
- Tổ chức hội nghị, tập huấn, bồi dưỡng kiến thức cho cán bộ, công chức và các cơ quan, tổ chức liên quan.
- Hệ thống truyền thông trung ương và địa phương (VTV, VOV, TTXVN…) có trách nhiệm tuyên truyền rộng rãi bằng nhiều hình thức, ứng dụng công nghệ thông tin để bảo đảm hiệu quả.
Thời gian thực hiện: Quý III – IV năm 2025.
- Rà soát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan
- Các bộ, ngành, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương có trách nhiệm rà soát, lập danh mục văn bản có liên quan đến Luật Đường sắt.
- Trên cơ sở rà soát, cơ quan có thẩm quyền sẽ chủ động sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc kiến nghị bãi bỏ, ban hành mới văn bản cho phù hợp với Luật.
- Hạn cuối gửi kết quả rà soát và đề xuất (nếu có) về Bộ Xây dựng: trước ngày 31/10/2025.
- Ban hành văn bản hướng dẫn thi hành
- Các bộ, ngành, địa phương xây dựng, ban hành văn bản quy định chi tiết theo thẩm quyền.
- Căn cứ Quyết định số 1526/QĐ-TTg ngày 14/7/2025 và văn bản số 4705/BTP-CTXDVBQPPL ngày 04/8/2025, việc phân công, soạn thảo và ban hành sẽ được thực hiện đúng tiến độ, bảo đảm tính kịp thời và đồng bộ.
- Kiểm tra, đôn đốc, theo dõi thi hành
- Bộ Xây dựng phối hợp các bộ, ngành, địa phương tiến hành công tác kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện trong Quý IV/2025 và các năm tiếp theo.
- Các cơ quan, đơn vị liên quan có trách nhiệm thường xuyên hướng dẫn áp dụng văn bản và tiếp nhận, xử lý kiến nghị của tổ chức, cá nhân.
- Tiếp nhận, xử lý kiến nghị
- Cơ chế tiếp nhận, tổng hợp và xử lý kiến nghị từ tổ chức, cá nhân trong quá trình áp dụng Luật được thiết lập, bảo đảm tính minh bạch và kịp thời.
Những điểm mới nổi bật của Luật Đường sắt 2025
Luật Đường sắt số 95/2025/QH15 gồm 4 chương, 59 điều với nhiều điểm đổi mới quan trọng, trong đó nổi bật:
- Luật hóa 18 cơ chế, chính sách đặc thù về phát triển đường sắt: từ quy hoạch, huy động vốn, thủ tục đầu tư đến cơ chế bồi thường, tái định cư, phát triển khoa học – công nghệ và đào tạo nhân lực.
- Tăng cường kết nối hạ tầng: Các sân bay lớn (trên 30 triệu khách/năm), cảng biển lớn, cảng cạn lớn phải có đường sắt kết nối; chủ đầu tư công trình phải dành quỹ đất và đầu tư đồng bộ theo quy hoạch.
- Ưu đãi đặc thù thu hút đầu tư tư nhân: miễn giảm tiền thuê đất, tín dụng ưu đãi, bảo lãnh Chính phủ, ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp, miễn thuế nhập khẩu vật tư, thiết bị trong nước chưa sản xuất được.
- Phát triển đô thị gắn với giao thông công cộng (TOD): cho phép khai thác quỹ đất xung quanh nhà ga để tái đầu tư cho hệ thống đường sắt.
- Mở rộng phạm vi điều chỉnh đến đường sắt tốc độ cao, đường sắt đô thị, đồng thời tách bạch quản lý nhà nước với hoạt động kinh doanh, tạo môi trường cạnh tranh minh bạch.
Việc ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật Đường sắt 2025 là bước đi quan trọng để cụ thể hóa các chính sách đột phá về phát triển hạ tầng giao thông đường sắt quốc gia. Đây là cơ sở pháp lý vững chắc, tạo hành lang thuận lợi để huy động nguồn lực xã hội, tăng cường kết nối vùng, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội theo hướng bền vững.