Ngày 9/9/2025, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc đã ký ban hành Nghị quyết số 5 của Chính phủ về việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa tại Việt Nam. Đây được coi là bước đi mang tính lịch sử, mở ra cơ hội cho Việt Nam tiếp cận xu thế tài chính số toàn cầu, đồng thời đặt nền móng cho một thị trường mới, vừa tiềm năng vừa đầy thách thức.
Một bước tiến quan trọng trong chính sách tài chính – công nghệ
Trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ blockchain, tài sản mã hóa đã trở thành xu hướng tất yếu của nền kinh tế số. Từ Bitcoin, Ethereum cho tới các loại token dựa trên tài sản cơ sở, thị trường toàn cầu đã chứng kiến sự bùng nổ về quy mô và giá trị. Tuy nhiên, tại Việt Nam, các giao dịch này trước đây vẫn nằm ngoài khuôn khổ pháp lý, dẫn đến nhiều rủi ro cho nhà đầu tư.
Nghị quyết số 5 ra đời trong bối cảnh đó không chỉ nhằm thí điểm một loại thị trường mới, mà còn thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc vừa tạo điều kiện phát triển, vừa đảm bảo quản lý chặt chẽ, an toàn, minh bạch. Đây cũng là bước tiến quan trọng để Việt Nam bắt kịp xu hướng tài chính quốc tế, đồng thời thu hút dòng vốn và công nghệ từ các nhà đầu tư nước ngoài.
Phạm vi thí điểm và đối tượng tham gia
Theo Nghị quyết, phạm vi thí điểm bao gồm:
- Hoạt động chào bán, phát hành tài sản mã hóa;
- Tổ chức thị trường giao dịch;
- Cung cấp dịch vụ liên quan;
- Quản lý nhà nước đối với thị trường tài sản mã hóa.
Đối tượng tham gia khá rộng, gồm các doanh nghiệp phát hành, tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa, cùng các tổ chức và cá nhân trong và ngoài nước. Tuy nhiên, điểm đáng chú ý là chỉ các doanh nghiệp Việt Nam (thành lập theo Luật Doanh nghiệp dưới hình thức công ty TNHH hoặc công ty cổ phần) mới được phép phát hành tài sản mã hóa. Đặc biệt, tài sản mã hóa phải dựa trên tài sản cơ sở thực (ví dụ: bất động sản, hàng hóa, quyền tài sản…), không bao gồm chứng khoán và tiền pháp định.
Các doanh nghiệp này phải công bố Bản cáo bạch và tài liệu liên quan ít nhất 15 ngày trước khi phát hành, nhằm đảm bảo tính minh bạch, tạo niềm tin cho nhà đầu tư.
Nguyên tắc vận hành: Thận trọng, minh bạch và an toàn
Một trong những nội dung then chốt của Nghị quyết số 5 là nguyên tắc quản lý. Thị trường tài sản mã hóa sẽ được triển khai theo hướng thận trọng, có kiểm soát, minh bạch, an toàn và hiệu quả.
- Chỉ các tổ chức được Bộ Tài chính cấp phép mới được tổ chức thị trường giao dịch, cung cấp dịch vụ, thực hiện quảng cáo – tiếp thị liên quan.
- Mọi hoạt động phát hành, giao dịch, thanh toán tài sản mã hóa tại Việt Nam chỉ được thực hiện bằng đồng Việt Nam.
- Các tổ chức, cá nhân tham gia thị trường phải tuân thủ chặt chẽ các quy định về phòng chống rửa tiền, tài trợ khủng bố, an ninh mạng, an toàn thông tin và bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Đặc biệt, sau 6 tháng kể từ khi có tổ chức cung cấp dịch vụ đầu tiên được cấp phép, các giao dịch ngoài hệ thống chính thức sẽ bị xử lý nghiêm theo pháp luật – từ xử phạt hành chính đến truy cứu trách nhiệm hình sự, tùy mức độ vi phạm.
Vai trò của tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa
Các tổ chức cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa đóng vai trò trung gian quan trọng. Họ có thể thực hiện nhiều hoạt động, từ tổ chức sàn giao dịch, tự doanh, lưu ký tài sản mã hóa, cho tới cung cấp nền tảng phát hành.
Nhà đầu tư nước ngoài sẽ được phép mở tài khoản, lưu ký, mua bán hợp pháp tại Việt Nam thông qua các tổ chức này. Đối với nhà đầu tư trong nước, những người đã sở hữu tài sản mã hóa cũng sẽ có cơ hội giao dịch một cách minh bạch, hợp pháp thay vì hoạt động trên các nền tảng “chợ đen” như trước đây.
Chính sách thuế và thời gian thí điểm
Trong giai đoạn đầu, chính sách thuế đối với giao dịch và kinh doanh tài sản mã hóa sẽ áp dụng tương tự như chứng khoán. Điều này tạo sự quen thuộc cho nhà quản lý và doanh nghiệp, đồng thời giúp Chính phủ có thêm thời gian đánh giá tác động trước khi xây dựng chính sách thuế riêng.
Nghị quyết số 5 sẽ có hiệu lực từ ngày 9/9/2025 với thời gian thí điểm kéo dài 5 năm. Đây sẽ là khoảng thời gian quan trọng để Việt Nam thử nghiệm, điều chỉnh, hoàn thiện cơ chế quản lý trước khi tiến tới hợp pháp hóa và phát triển thị trường một cách toàn diện.
Sự ra đời của Nghị quyết số 5 không chỉ mang ý nghĩa pháp lý mà còn là thông điệp mạnh mẽ của Chính phủ: Việt Nam sẵn sàng hội nhập vào nền tài chính số toàn cầu nhưng vẫn giữ nguyên tắc an toàn, minh bạch và bền vững.
Đối với cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là các công ty công nghệ tài chính, đây chính là cơ hội để khẳng định vị thế, tham gia vào một lĩnh vực đầy tiềm năng. Đối với nhà đầu tư, thí điểm thị trường tài sản mã hóa sẽ mở ra kênh đầu tư mới, được pháp luật bảo hộ, giảm thiểu rủi ro so với trước đây.
Với việc ban hành Nghị quyết số 5, Việt Nam đã chính thức bước vào hành trình xây dựng một thị trường tài sản mã hóa hợp pháp, minh bạch và bền vững. Đây sẽ là bước đi quan trọng góp phần thúc đẩy kinh tế số, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế trong giai đoạn tới.