Chiều ngày 8/10/2025, trong khuôn khổ Phiên họp thứ 50, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật Báo chí (sửa đổi). Theo Tờ trình của Chính phủ, dự thảo gồm 4 Chương, 50 Điều – giảm 2 Chương và 11 Điều so với Luật Báo chí năm 2016, thể hiện nỗ lực tinh gọn, hiện đại hóa và đồng bộ hệ thống pháp luật báo chí trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia và cạnh tranh thông tin toàn cầu.
Dự thảo lần này hướng đến việc thiết lập mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, đồng thời mở rộng không gian hoạt động báo chí trên nền tảng số, phù hợp với yêu cầu quản lý, định hướng thông tin, tuyên truyền trong kỷ nguyên công nghệ và hội nhập quốc tế.
- Bổ sung quy định về cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện
Một trong những điểm mới quan trọng của dự thảo là quy định về “Cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện”, được hiểu là:
“Cơ quan báo chí có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc; có cơ chế đặc thù về tài chính theo quy định của Chính phủ.”
Quy định này phản ánh tư duy quản lý mới, tiếp cận với xu thế tích hợp truyền thông – báo chí – công nghệ số, hướng đến hình thành các tập đoàn truyền thông chủ lực quốc gia có năng lực sản xuất nội dung đa nền tảng, đa phương tiện.
Dự thảo đồng thời quy định việc xác định cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện phải phù hợp với Quy hoạch phát triển mạng lưới cơ sở báo chí, phát thanh, truyền hình, thông tin điện tử, cơ sở xuất bản đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
Hiện nay, 6 cơ quan báo chí được xem là nòng cốt gồm:
- Đài Truyền hình Việt Nam (VTV)
- Đài Tiếng nói Việt Nam (VOV)
- Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN)
- Báo Nhân dân
- Báo Quân đội nhân dân
- Báo Công an nhân dân
Tuy nhiên, nhiều ý kiến đề nghị cân nhắc mở rộng danh sách này để ghi nhận thêm một số cơ quan báo chí địa phương hoặc đơn vị đã có uy tín, thương hiệu, năng lực tổ chức sản xuất báo chí đa nền tảng.
- Yêu cầu hoàn thiện tiêu chí và cơ chế tài chính đặc thù
Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo bổ sung nguyên tắc và tiêu chí xác định cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, bao gồm:
- Quy mô tổ chức và phạm vi hoạt động;
- Cơ cấu nhân sự, cơ sở vật chất, năng lực công nghệ;
- Hiệu quả xã hội và mức độ ảnh hưởng thông tin;
- Cơ chế tài chính đặc thù và mô hình quản lý tài sản công.
Đồng thời, cần làm rõ cơ chế tài chính và cơ chế tự chủ, đảm bảo sự minh bạch, công bằng và không tạo đặc quyền giữa các cơ quan báo chí, phù hợp với nguyên tắc cạnh tranh lành mạnh trong nền kinh tế báo chí.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh:
“Cần tiếp tục sắp xếp hệ thống báo chí, truyền thông theo hướng tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực; tăng cường trách nhiệm của cơ quan chủ quản và người đứng đầu; đồng thời phát triển các cơ quan, tập đoàn báo chí chủ lực quốc gia có vai trò định hướng thông tin.”
- Bổ sung quy định hoạt động báo chí trên không gian mạng
Dự thảo Luật lần này mở rộng phạm vi điều chỉnh sang không gian mạng, trong đó quy định:
- Mọi hoạt động báo chí trên không gian mạng phải tuân thủ Luật Báo chí, Luật An ninh mạng và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên;
- Nội dung đăng tải phải phù hợp với tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí;
- Cần có cơ chế phối hợp giữa cơ quan báo chí Việt Nam với nền tảng xuyên biên giới để xử lý thông tin sai sự thật, độc hại, bảo vệ chủ quyền thông tin quốc gia;
- Bổ sung quy định về quyền tác giả, quyền liên quan đối với sản phẩm báo chí, đảm bảo quyền lợi của nhà báo và trách nhiệm pháp lý của cơ quan báo chí.
- Phát triển kinh tế báo chí và cơ chế tự chủ
Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội nhận định rằng dự thảo vẫn còn thiếu khái niệm “kinh tế báo chí” – một yếu tố quan trọng để xây dựng chính sách tài chính và đầu tư công đồng bộ trong lĩnh vực truyền thông.
Việc bổ sung khái niệm này sẽ tạo cơ sở pháp lý cho:
- Cơ chế tự chủ tài chính của cơ quan báo chí;
- Đa dạng hóa nguồn thu hợp pháp (quảng cáo, dịch vụ nội dung, bản quyền…);
- Chính sách thuế, ưu đãi đầu tư và hỗ trợ chuyển đổi số;
- Bảo đảm tính bền vững của báo chí trong môi trường cạnh tranh.
- Hướng tới mô hình tập đoàn báo chí quốc gia hiện đại
Từ góc độ quản lý nhà nước, Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi) hướng đến việc hình thành một số tập đoàn truyền thông chủ lực quốc gia – có vai trò định hướng thông tin, lan tỏa giá trị tích cực, góp phần củng cố niềm tin xã hội, khơi dậy khát vọng phát triển đất nước hùng cường, thịnh vượng.
Đây cũng là xu hướng quốc tế khi các cơ quan truyền thông lớn đều chuyển đổi sang mô hình tích hợp đa phương tiện, kết hợp giữa truyền hình, báo điện tử, mạng xã hội, nền tảng nội dung số, podcast và dữ liệu mở.