Ngày 24/6/2025, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam. Ngay sau đó, Chính phủ ban hành Nghị định số 191/2025/NĐ-CP và Bộ Tư pháp ban hành Thông tư số 12/2025/TT-BTP ngày 01/7/2025 để hướng dẫn chi tiết thi hành. Các văn bản này đều có hiệu lực kể từ ngày 01/7/2025.
Việc sửa đổi, bổ sung Luật Quốc tịch Việt Nam lần này được đánh giá là bước tiến quan trọng, nhằm “nới lỏng” điều kiện nhập, trở lại quốc tịch Việt Nam, đồng thời cải cách thủ tục hành chính, góp phần thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy đầu tư – kinh doanh, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.
- Điểm mới quan trọng về điều kiện nhập quốc tịch Việt Nam
Người xin nhập quốc tịch Việt Nam có quan hệ huyết thống hoặc hôn nhân (vợ, chồng, cha, mẹ, con, ông bà nội, ông bà ngoại là công dân Việt Nam) hoặc chưa thành niên theo cha/mẹ sẽ được miễn các điều kiện trước đây gồm:
- Biết tiếng Việt đủ để hòa nhập cộng đồng;
- Có thời gian thường trú tại Việt Nam từ 5 năm trở lên;
- Có khả năng bảo đảm cuộc sống tại Việt Nam.
Ngoài ra, Luật cũng bổ sung:
- Nhà đầu tư, nhà khoa học, chuyên gia nước ngoài có công lao đặc biệt, hoặc có lợi cho Nhà nước Việt Nam cũng được miễn các điều kiện nói trên.
- Người nhập quốc tịch có thể giữ quốc tịch nước ngoài nếu đáp ứng các điều kiện: (i) việc giữ quốc tịch phù hợp pháp luật của quốc gia đó; (ii) không gây phương hại đến lợi ích, an ninh, trật tự xã hội Việt Nam; và (iii) được Chủ tịch nước cho phép.
Điểm mới về tên gọi
Khác với trước đây bắt buộc phải chọn tên thuần Việt, Luật mới cho phép người nhập quốc tịch đồng thời giữ quốc tịch nước ngoài được ghép tên Việt Nam và tên nước ngoài. Điều này giúp thuận lợi hơn cho các trường hợp vừa sinh sống, làm việc tại Việt Nam, vừa duy trì quốc tịch ở quốc gia khác.
- Quy định về trở lại quốc tịch Việt Nam
Điểm mới nổi bật: mọi trường hợp đã mất quốc tịch Việt Nam đều có thể xin trở lại (trước đây chỉ giới hạn trong một số trường hợp cụ thể như hồi hương, có thân nhân là công dân Việt Nam, đầu tư, có công lao đặc biệt…).
- Người xin trở lại quốc tịch phải lấy lại tên gọi Việt Nam trước đây; nếu đồng thời giữ quốc tịch nước ngoài thì có thể lựa chọn tên ghép.
- Điều kiện giữ quốc tịch nước ngoài cũng tương tự như khi nhập quốc tịch: phải phù hợp pháp luật nước đó, không gây hại đến lợi ích Việt Nam và được Chủ tịch nước cho phép.
- Cải cách thủ tục hành chính về quốc tịch
Luật mới quy định:
- Người xin nhập quốc tịch Việt Nam cư trú trong nước nộp hồ sơ tại Sở Tư pháp;
- Người cư trú ở nước ngoài có thể nộp hồ sơ tại Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước sở tại.
Điều này giúp giảm thủ tục, tiết kiệm thời gian cho kiều bào và người nước ngoài có nhu cầu nhập/trở lại quốc tịch Việt Nam.
- Một số điểm bổ sung đáng chú ý
- Quy định rõ hơn về quốc tịch của trẻ em và thay đổi quốc tịch của con chưa thành niên;
- Làm rõ mối quan hệ giữa Nhà nước và công dân trong một số trường hợp đặc biệt;
- Quy định về giấy tờ chứng minh quốc tịch Việt Nam.
- Ý nghĩa và tác động
Luật sửa đổi, bổ sung Luật Quốc tịch Việt Nam 2025 thể hiện chủ trương cởi mở, nhân văn của Nhà nước trong công tác quốc tịch, đồng thời vẫn duy trì nguyên tắc một quốc tịch Việt Nam. Việc mở rộng điều kiện nhập và trở lại quốc tịch, cùng với việc cho phép giữ quốc tịch nước ngoài trong một số trường hợp, sẽ:
- Tăng cường gắn kết cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài;
- Thu hút chuyên gia, nhà khoa học, nhà đầu tư quốc tế;
- Góp phần củng cố khối đại đoàn kết dân tộc và phục vụ mục tiêu phát triển đất nước trong giai đoạn hội nhập, chuyển đổi số.