Chính phủ đã ban hành Nghị định số 239/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 31/2021/NĐ-CP – văn bản hướng dẫn thi hành Luật Đầu tư. Đây là bước điều chỉnh chính sách quan trọng, nhằm tháo gỡ những vướng mắc trong thực tiễn, đồng thời phù hợp hơn với định hướng phát triển kinh tế – xã hội trong giai đoạn mới.
Nghị định 239/2025/NĐ-CP tập trung vào ba nhóm nội dung lớn: (i) xác định địa bàn ưu đãi đầu tư; (ii) quy định về thời hạn hoạt động của dự án và tiêu chuẩn máy móc, thiết bị; (iii) đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu công nghệ số tập trung và khu kinh tế.
- Xác định địa bàn ưu đãi đầu tư theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp
Một trong những điểm đáng chú ý của Nghị định mới là sửa đổi quy định về nguyên tắc xác định địa bàn ưu đãi đầu tư trong bối cảnh tổ chức lại đơn vị hành chính.
Theo Nghị định 31/2021/NĐ-CP trước đây, quy định này chủ yếu áp dụng ở cấp huyện, trong khi thực tiễn hiện nay đã triển khai mạnh việc sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã theo mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Điều này dẫn đến nhiều tình huống pháp lý chưa được điều chỉnh đầy đủ.
Nghị định 239/2025/NĐ-CP đã khắc phục khoảng trống đó, quy định cụ thể nguyên tắc xác định địa bàn ưu đãi đầu tư đối với đơn vị hành chính cấp xã sau khi sắp xếp, chia tách hoặc nâng cấp. Cách xác định được thiết kế linh hoạt:
- Nếu trước khi sắp xếp, xã thuộc diện đặc biệt khó khăn thì tiếp tục được công nhận là địa bàn đặc biệt khó khăn.
- Nếu thuộc diện khó khăn thì tiếp tục được công nhận là địa bàn khó khăn.
- Trường hợp xã mới được thành lập từ nhiều xã có điều kiện khác nhau, việc xác định sẽ dựa theo nguyên tắc đa số, đồng thời có quy định xử lý các tình huống bằng nhau.
Đặc biệt, Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm xác định và công bố danh sách địa bàn ưu đãi đầu tư, gửi Bộ Tài chính để theo dõi, đảm bảo tính thống nhất trong thực thi.
- Bỏ quy định dự án không được gia hạn khi máy móc trên 10 năm tuổi
Một điểm sửa đổi quan trọng khác là về thời hạn hoạt động của dự án đầu tư.
Theo quy định cũ tại Nghị định 31/2021/NĐ-CP, các dự án sử dụng máy móc, thiết bị trên 10 năm tuổi thuộc Chương 84, 85 Danh mục hàng hóa xuất nhập khẩu Việt Nam sẽ không được điều chỉnh, gia hạn hoạt động. Lý do xuất phát từ quan ngại về công nghệ lạc hậu, nguy cơ gây ô nhiễm và tiêu hao tài nguyên.
Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy không phải mọi thiết bị trên 10 năm đều lỗi thời hay gây tác động xấu. Nhiều máy móc vẫn được cải tiến, nâng cấp để đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật. Quy định cứng nhắc đã gây khó khăn cho doanh nghiệp và cơ quan quản lý khi xem xét gia hạn dự án.
Để tháo gỡ, Nghị định 239/2025/NĐ-CP bỏ tiêu chí tuổi thọ 10 năm, thay vào đó chuyển sang đánh giá theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn, tiết kiệm năng lượng, bảo vệ môi trường, cũng như công suất, hiệu suất vận hành của máy móc. Theo quy định mới:
- Dự án chỉ bị hạn chế gia hạn nếu máy móc, thiết bị hoạt động không đáp ứng các quy chuẩn kỹ thuật hoặc hiệu suất còn dưới 85% so với thiết kế, hay tiêu hao năng lượng vượt quá 15%.
- Trường hợp chưa có quy chuẩn quốc gia, sẽ áp dụng tiêu chuẩn quốc gia Việt Nam hoặc tiêu chuẩn của các nước G7, Hàn Quốc.
Quy định này được đánh giá là tiến bộ, giảm gánh nặng thủ tục, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp đổi mới công nghệ trên cơ sở thực chất, không ràng buộc cứng vào yếu tố “tuổi đời” máy móc.
- Sửa đổi quy định về đầu tư, kinh doanh hạ tầng khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu kinh tế
Một nhóm nội dung khác được điều chỉnh là quy định về đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng khu công nghiệp (KCN), khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu công nghệ số tập trung và khu kinh tế.
Theo Nghị định 239/2025/NĐ-CP, các hoạt động này phải phù hợp với quy hoạch xây dựng đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, đảm bảo tính đồng bộ và định hướng phát triển dài hạn.
Đặc biệt, tại các địa bàn khó khăn, UBND cấp tỉnh có thể trình Thủ tướng cho phép thành lập hoặc giao đơn vị sự nghiệp có thu làm chủ đầu tư hạ tầng KCN, KCX, khu công nghệ số tập trung. Đây được coi là giải pháp linh hoạt, hỗ trợ địa phương trong thu hút đầu tư.
Nhà đầu tư hạ tầng KCN, KCX, khu công nghệ cao và khu kinh tế cũng được mở rộng quyền kinh doanh, bao gồm:
- Xây dựng và cho thuê nhà xưởng, văn phòng, kho bãi.
- Định giá cho thuê đất, phí hạ tầng và các loại dịch vụ khác, với yêu cầu đăng ký khung giá định kỳ 6 tháng/lần với Ban quản lý.
- Thu phí hạ tầng và thực hiện chuyển nhượng, cho thuê đất đã có hạ tầng theo quy định pháp luật đất đai và kinh doanh bất động sản.
Quy định mới này sẽ góp phần tạo sự minh bạch, thúc đẩy cạnh tranh, đồng thời tăng quyền chủ động cho các nhà đầu tư phát triển hạ tầng.
Với việc ban hành Nghị định 239/2025/NĐ-CP, Chính phủ đã kịp thời tháo gỡ nhiều vướng mắc trong thực thi Luật Đầu tư, đặc biệt ở ba khía cạnh quan trọng: xác định địa bàn ưu đãi đầu tư, gia hạn dự án gắn với tiêu chuẩn máy móc thiết bị, và cơ chế đầu tư – kinh doanh hạ tầng KCN, KCX, khu công nghệ cao và khu kinh tế.
Những điều chỉnh này không chỉ giúp tạo môi trường đầu tư minh bạch, thuận lợi, mà còn hỗ trợ doanh nghiệp phát triển bền vững, đồng thời nâng cao năng lực quản lý của cơ quan nhà nước.
Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh thu hút vốn FDI và phát triển kinh tế xanh, thông minh, những thay đổi từ Nghị định 239/2025/NĐ-CP được kỳ vọng sẽ trở thành động lực quan trọng để cải thiện môi trường đầu tư và nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế.