Ngày 11/9/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 243/2025/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP). Đây được xem là bước đi quan trọng nhằm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý cho hoạt động đầu tư theo hình thức PPP, đồng thời tháo gỡ nhiều vướng mắc trong quá trình triển khai, đặc biệt liên quan đến thủ tục quyết định chủ trương đầu tư và thẩm quyền phê duyệt dự án.
Chuẩn hóa thủ tục, rõ ràng trong phân cấp thẩm quyền
Một trong những điểm nhấn nổi bật của Nghị định 243/2025/NĐ-CP là việc làm rõ quy trình lập, thẩm định và phê duyệt dự án PPP. Nghị định đồng thời bổ sung cơ chế riêng cho các dự án liên ngành, liên địa phương, góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư hạ tầng thông qua hình thức đối tác công tư.
Đáng chú ý, thủ tục quyết định chủ trương đầu tư dự án PPP được chuẩn hóa với sự phân định rõ ràng giữa các cấp có thẩm quyền: từ Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ đến Bộ trưởng, người đứng đầu cơ quan trung ương và Hội đồng Nhân dân, Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh.
- Đối với các dự án quan trọng quốc gia: hồ sơ, thủ tục, nội dung thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi được thực hiện theo quy trình của Chính phủ đối với dự án quan trọng quốc gia.
- Đối với dự án PPP nhà máy điện hạt nhân: Thủ tướng Chính phủ thành lập Hội đồng thẩm định nhà nước hoặc giao cơ quan chủ trì thẩm định, sau đó xem xét và quyết định chủ trương đầu tư.
- Đối với dự án thuộc thẩm quyền của Bộ, ngành và địa phương: quy trình rút gọn, nhưng vẫn đảm bảo qua các bước chuẩn bị, thẩm định và hoàn chỉnh hồ sơ trước khi phê duyệt.
Việc này không chỉ giúp rút ngắn thời gian thủ tục mà còn tăng cường phân cấp, phân quyền cho các bộ, ngành và địa phương, đồng thời giữ vai trò giám sát chặt chẽ đối với các dự án quan trọng quốc gia.
Cơ chế đặc thù cho dự án liên ngành, liên địa phương
Một điểm mới quan trọng khác là quy định về cơ chế phối hợp đối với các dự án PPP liên ngành hoặc có nhiều cơ quan quản lý.
Trường hợp dự án cần sử dụng vốn nhà nước tham gia hoặc liên quan đến nhiều địa phương, các Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh phải báo cáo Hội đồng Nhân dân để thống nhất giao một địa phương làm cơ quan có thẩm quyền.
Ngoài ra, với những chi phí phát sinh như bồi thường, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ tái định cư, các địa phương có thể thống nhất phân chia dự án thành các dự án thành phần, để mỗi địa phương thực hiện theo đúng quy định pháp luật về đầu tư công. Điều này tạo sự linh hoạt, đồng thời đảm bảo tính minh bạch, rõ ràng trong trách nhiệm của từng địa phương khi tham gia dự án chung.
Thẩm quyền và trình tự phê duyệt dự án PPP
Nghị định 243/2025/NĐ-CP cũng quy định chi tiết thẩm quyền phê duyệt dự án PPP:
- Bộ trưởng, người đứng đầu cơ quan trung ương, cơ quan khác, Chủ tịch UBND cấp tỉnh có thẩm quyền phê duyệt dự án theo quy định của Luật PPP.
- Người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị được giao làm cơ quan có thẩm quyền được trực tiếp phê duyệt các dự án do mình quản lý.
Về trình tự phê duyệt, quy định mới yêu cầu đơn vị chuẩn bị dự án PPP lập báo cáo nghiên cứu khả thi hoặc báo cáo kinh tế – kỹ thuật, sau đó được cơ quan thẩm định độc lập thẩm định trước khi trình lên người đứng đầu cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định. Quy trình này vừa đảm bảo tính khoa học, khách quan, vừa nâng cao trách nhiệm của từng chủ thể trong việc triển khai dự án.
Với việc ban hành Nghị định 243/2025/NĐ-CP, Chính phủ đã tạo hành lang pháp lý thống nhất và minh bạch hơn cho hoạt động đầu tư theo hình thức PPP, giúp khắc phục tình trạng chồng chéo, kéo dài thủ tục trong giai đoạn trước đây. Chuẩn hóa thủ tục ở tất cả các cấp. Tăng cường phân cấp, phân quyền, đi kèm với cơ chế giám sát, thẩm định chặt chẽ. Bổ sung cơ chế phối hợp liên ngành, liên địa phương, giải quyết những vướng mắc thực tế trong quá trình triển khai các dự án hạ tầng quy mô lớn.
Nghị định 243/2025/NĐ-CP có hiệu lực từ ngày 11/9/2025, được kỳ vọng sẽ tạo động lực mới trong việc thu hút nguồn vốn xã hội, thúc đẩy phát triển hạ tầng quốc gia, đồng thời mở rộng cơ hội hợp tác công – tư theo hướng bền vững, hiệu quả.