Bộ Tài chính đưa ra dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm. Dự thảo lần này thể hiện tinh thần cải cách mạnh mẽ, hướng đến đơn giản hóa thủ tục, cắt giảm điều kiện kinh doanh và tăng cường phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương trong công tác quản lý. Đây được xem là bước đi nhằm tạo môi trường pháp lý minh bạch, thuận lợi hơn cho doanh nghiệp, đồng thời nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước.
- Phạm vi và định hướng sửa đổi
Dự thảo tập trung sửa đổi 27 điều của Luật hiện hành, với định hướng chủ đạo:
- Cắt giảm và đơn giản hóa các điều kiện cấp phép thành lập, hoạt động doanh nghiệp bảo hiểm.
- Nới lỏng các điều kiện về người quản lý, người kiểm soát, tiêu chuẩn nhân sự trong giai đoạn cấp phép.
- Hoàn thiện quy định về hoạt động đầu tư, môi giới bảo hiểm, dịch vụ phụ trợ.
- Thúc đẩy phân quyền cho địa phương trong quản lý chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm và tái bảo hiểm.
- Cải cách thủ tục hành chính
Một trong những điểm đáng chú ý là việc bãi bỏ, rút gọn nhiều thủ tục mang tính hình thức:
- Không còn yêu cầu đăng ký nguyên tắc tách nguồn vốn chủ sở hữu và nguồn phí bảo hiểm đối với doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ, tái bảo hiểm.
- Bỏ yêu cầu báo cáo, công khai thông tin nhiều tầng nấc, thay bằng cơ chế thông báo linh hoạt hơn.
- Giảm bớt rào cản đối với doanh nghiệp môi giới bảo hiểm và tổ chức cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm.
- Phân cấp, phân quyền cho địa phương
Điểm nhấn quan trọng trong dự thảo là tăng quyền quản lý cho chính quyền cấp tỉnh:
- Địa phương được trao thẩm quyền quản lý trực tiếp đối với chi nhánh, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh của doanh nghiệp bảo hiểm, tái bảo hiểm.
- Thẩm quyền chấp thuận, giám sát một số chức danh lãnh đạo và đơn vị trực thuộc được phân cấp từ trung ương về địa phương.
Điều này giúp công tác quản lý trở nên linh hoạt, sát thực tiễn hơn, đồng thời giảm tải gánh nặng cho Bộ Tài chính trong khâu điều hành.
- Quy định về vốn và quản trị doanh nghiệp
Dự thảo sửa đổi Điều 156 Luật Kinh doanh bảo hiểm, cho phép doanh nghiệp có thời gian chuyển tiếp để thử nghiệm mô hình vốn trên cơ sở rủi ro (RBC) trong giai đoạn 2028–2030, trước khi áp dụng bắt buộc từ năm 2031.
Song song đó, dự thảo còn:
- Cho phép chuyên gia tính toán kiêm nhiệm trưởng bộ phận định phí.
- Cho phép kế toán trưởng kiêm trưởng bộ phận tài chính – kế toán, tháo gỡ vướng mắc về nhân sự quản trị.
- Hoạt động đại lý, môi giới và dịch vụ phụ trợ
Để khuyến khích mở rộng mạng lưới phân phối và gia tăng tính cạnh tranh, dự thảo:
- Đơn giản hóa điều kiện trở thành đại lý bảo hiểm, mở rộng quyền tham gia của cá nhân có năng lực hành vi dân sự đầy đủ.
- Cắt giảm thủ tục, điều kiện kinh doanh đối với doanh nghiệp môi giới bảo hiểm.
- Đơn giản hóa các yêu cầu đối với dịch vụ phụ trợ bảo hiểm, nhưng vẫn bảo đảm nguyên tắc minh bạch và an toàn thị trường.
Ngoài ra, dự thảo còn gia hạn thời gian chuyển đổi chứng chỉ đại lý bảo hiểm, nhằm xử lý tình trạng tồn đọng hồ sơ thực tế.
- Thanh tra, kiểm tra và quản lý nhà nước
Cơ chế quản lý nhà nước cũng được đổi mới theo hướng:
- Chuyển từ thanh tra sang kiểm tra chuyên ngành, do Bộ Tài chính chủ trì.
- Tăng cường trách nhiệm phối hợp giữa cơ quan trung ương và chính quyền địa phương.
Nếu được thông qua, dự thảo Luật sửa đổi sẽ mang lại một số tác động tích cực:
- Doanh nghiệp bảo hiểm được giảm gánh nặng về thủ tục và điều kiện kinh doanh, tập trung nguồn lực cho phát triển thị trường.
- Người dân, khách hàng được tiếp cận sản phẩm bảo hiểm minh bạch, đa dạng, với chi phí hợp lý hơn.
- Chính quyền địa phương chủ động hơn trong quản lý, đồng thời tăng tính minh bạch và hiệu quả giám sát.
Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm không chỉ mang tính kỹ thuật lập pháp nhằm tháo gỡ vướng mắc cho doanh nghiệp, mà còn là bước tiến trong cải cách thể chế, phân quyền quản lý nhà nước. Với định hướng cắt giảm điều kiện kinh doanh, tăng cường phân cấp và hoàn thiện khung pháp lý về vốn, quản trị, dự thảo hứa hẹn tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững, minh bạch của thị trường bảo hiểm Việt Nam trong giai đoạn tới.